- Merve Karataş
- 6 May
- 3 dakikada okunur
Güncelleme tarihi: 7 May
Yeni başlayanlar için İsveççede isimlerin cinsiyetlerine ve nasıl çoğul yapıldığına dair bazı temel bilgileri vermek gerekirse:
İsveççede iki grup isim vardır: utrum ve neutrum.
Aslında İsveççe de bir zamanlar üç cinsiyet (eril,dişil,nötr) içermiştir lakin eril ve dişil cinsiyetler daha sonra utrum çatısı altında birleştirilmiştir. Utrum grubundaki sözcükler için n-word ve neutrum grubundaki sözcükler için t-word de denebilir.
Utrum için örnekler: en leksak: bir oyuncak en penna: bir kalem en borste: bir fırça
neutrum için örnekler: ett brev: bir mektup ett hus: bir ev ett verktyg: bir araç
Gördüğümüz gibi, t-wordlerde ingilizcedeki "a"yi karşılamak için "ett" n-wordlerde ise "en" geliyor. Neutrum grubundaki sözcüklerin neden n-word olarak geçmediği buradan kolayca anlaşılabilir.

İngilizcede isimleri "the" ile belirli hâle getiririz. İsveççede "the"nın yerine sözcüğün sonu cinsiyetine göre çekimlenir: yani yukarıdaki örnekler belirli hâle getirilirse: - leksaken - pennan - borsten - brevet - huset - verktyget
şeklinde yazılır.
Neyin hangi grupta olduğunu anlamak için ise bazı püf noktaları vardır. Mesela t-wordler genelde:
-a, -are, -dom, -else, -het, -ing, -ion, -ism, -nad, -or şekillerinde sonlanır. (en dåre, en dator, en penna, en räkning vs.)
istisnaları elbette vardır. (ett öga, ett fängelse vs.)
n-wordler için durum farklıdır. Genellikle mevsimler, aylar, günler, doğadaki varlıklar, canlılar n-wordlerle ifade edilir.
En hund: köpek en katt: kedi en fisk: balık en målare: ressam en arbetare: işçi en måndag: pazartesi
Burada da istisnai durumlara örnek olarak ett bi (arı), ett lejon (aslan), ett barn (çocuk) gösterilebilir.
* Çoğul yapmak:
Sözcüklerin nasıl çoğul yapılacakları belirlenirken sözcükler çekimlerine göre gruplandırılır.
Birinci gruptaki sözcükler n-word olup "a" ile biter ve çoğul halleri "-or" ekini alır.
Örnek: en människa (bir insan) -> människor (insanlar) (belirsiz) /människorna (belirli) en flaska (bir şişe) -> flaskor (şişeler) / laskorna
İstisna örneklere ise "en ros" gösterilebilir, ros gibi "a" ile sonlanmadığı hâlde sonuna -or alan sözcükler de birinci çekimde mevcuttur.
İkinci grup yine n-wordlerin olduğu bir çekimdir. Sessiz harfle biten tek heceli sözcükleri ve belirli şekillerde (-e, -en, -el, -er, -ing) sonlanan sözcükleri bu grupta inceleyebiliriz. Bu sözcükler sonlarına "-ar" alırlar.
Örnek: en stol (sandalye) -> stolar (belirsiz) / stolarna (belirli) en tävling (yarışma) -> tävlingar / tävlingarna en pojke (oğlan) -> pojkar / pojkarna
önemli bir istisnai örnek ise t-word olan "ett finger"(parmak) olup "fingrar" şeklinde çekimlenir.
Üçüncü grup hem t-wordleri hem n-wordleri bünyesinde barındıran çekimdir, -er eki ile çoğul form elde edilir.
Örnek: en sak (şey) -> saker /sakerna
Almancadaki konjunktivi anımsatan bir değişim bu gruba ait sözcüklerde gözlemlenebilir:
örnek: son -> söner (oğul) hand -> händer (el) strand -> stränder (sahil)
gibi.
Dördüncü grup -e, o, u, -ie, je, -ö, -å-,else, -arie ile biten sözcükler olarak tanımlanabilir, bunların sonuna da "-r" ekleriz.
Örnek: fängelse (hapishane) -> fängelser
Beşinci grubun çoğu t-worddür. Sonlarına "-n" alırlar.
Örnek: piano -> pianon
Sonlarına ek almadan çoğul olan sözcükler de vardır: barn, indier, fönster gibi. (not: bu ek almama olayı "belirsiz" çoğul yaparken geçerlidir. Bir örnek olarak barn, belirsizde barn olarak çoğul olurken belirlide barnen şeklinde çoğul olacaktır.)
Bazı yabancı sözcükler ise sonuna ingilizcedeki gibi "-s" alarak çoğul olabilir.
*
Sevimli sözcükler:
moder: anne kaka: kurabiye moderkaka: plasenta jord: toprak gubbe: adam jordgubbe: çilek snusk: kirli hummer: ıstakoz snuskhummer: sapık tjuv: hırsız lyssna: dinleme tjuvlyssna: kulak misafirliği bröst: göğüs vårta: siğil bröstvårta: meme ucu mormor: annenin annesi morfar: annenin babası farmor: babanın annesi farfar: babanın babası ande: ruh dräkt: kostüm andedräkt: nefes blixt: yıldırım lås: kilit blixtlås: fermuar smör: tereyağı gås: kaz smörgås: sandviç
* Ps: İsveççe sertifikam şimdilik buna yetmiştir.